چکیده

نعناع گیاهی است علفی و چندساله و ساقه این گیاه چهارگوش می باشد. اغلب نعناعیان تولید کننده ترین ها و انواع ترکیبات دیگر هستند که این ترکیبات در کرک های ترشحی غده ای برگ ها، ساقه ها و اندام های زایشی ذخیره می شود. نعناع دارویی محرک، مقوی، ضد اسپاسم، ضد نفخ، آرام بخش و ملایم است. در این تحقیق براساس طرح کاملا تصادفی گیاه Mentha longifolia و Mentha spicata از چهار منطقه رویشی واقع در استان سمنان به منظور بررسی اثر تغییرات اکولوژیک بر ترکیبات موثره این دو گونه نمونه برداری صورت گرفت. متغیرهای اندازه گیری شده شامل خصوصیات مورفولوژیک (ارتفاع ساقه، طول و عرض برگ، طول میانگره، سطح برگ و وزن تر و خشک گیاه) و خصوصیات فیزیولوژیک (میزان کلروفیل، کارتنوئید، آنتوسیانین) و میزان اسانس بودند. استخراج اسانس با استفاده از دستگاه کلونجر صورت گرفت. تعیین اجزای تشکیل دهنده اسانس با دستگاه های گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی همراه با طیف سنجی جرمی (GC-MS) انجام شد. نتایج نشان داد که بیشترین ارتفاع ساقه (50سانتی متر) وکمترین (17سانتی متر) به ترتیب در ارتفاع 1400 متر و ارتفاعات بالاتر از 1800متر بودند. بیشترین میانگین سطح برگ مربوط به ارتفاع 1400متر بود. از نظر میزان کلروفیل، کارتنوئید و آنتوسیانین بیشترین میزان در پونه در ارتفاع 1400متر مشاهده شد. بازده اسانس از اندام های هوایی پونه در دو منطقه اکولوژیکی 1400متر و ارتفاعات بالاتر از 1800متر به ترتیب 05/1 و 54/0 و در مورد نعناع 17/1 و 96/0 گرم بود. در میان ترکیبات شناسایی شده از اسانس در گیاه پونه در ارتفاع 1400 متر پیپریتون اکساید با (9/56درصد) ترکیبات را شامل شد و در اسانس پونه برداشته شده از ارتفاعات بالاتر از 1800متر پولگون (92/31درصد) ایزومنتون (08/17درصد) و منتول (44/19درصد) بیشترین ترکیبات بودند. در اسانس نعناع در ارتفاعات 1400متر کارون با (50/35درصد) و ایزودهیدروکارون (78/23درصد) و 1و8سینئول (18/17درصد) بیشترین میزان ترکیبات بودند. همچنین در منطقه بالاتر از 1800متر بیشترین ترکیبات اسانس نعناع شامل کارون (95/49درصد)، سپس دهیدروکارون (38/17درصد) و لیمونن (39/12درصد) بود.

واژه های کلیدی: Mentha longfolia، Mentha spicata، پولگون، کارون، GC، GC_MS

مقدمه

گیاهان دارویی از دیر باز به منظور درمان انسان که در تمام دوران تاریخ، برای درمان خویش چاره ای جز توسل به گیاهان نداشته،مورد استفاده قرار گرفته است.اگر چه در نیم قرن گذشته استفاده از داروهای شیمیایی به شدت رواج یافته است،ولی آثار زیان بار آن ها بر زندگی ، سبب گرایش مجدد انسان ها به گیاهان دارویی گردید.با این وجود استفاده از گیاهان دارویی همواره در طول تاریخ یکی از روش های مؤثر درمان بوده است. تاریخ طب با کمک گیاهان دارویی در کشور ما مربوط به دوره پارینه سنگی است (صمدلویی،1384؛باقری زنوز،1382).

   گیاهان دارویی یکی از منابع بسیار ارزشمند در گستره منابع طبیعی ایران به شمار می روند که در صورت شناخت علمی از نحوه کشت ، توسعه و بهره برداری صحیح ، می توانند نقش مهمی در سلامت جامعه ، اشتغال زایی و صادرات غیر نفتی ایفا کنند (صمصام شریعت ، 1370).

از آنجا که شرایط اقلیمی کشور ما بسیار متنوع است ، جایگاه مناسبی برای رشد و پرورش انواع گیاهان محسوب می شود. به همین خاطر می توان انواع مختلف گیاهان دارویی را به صورت خودرو و تحت کشت به مقدار فراوان تهیه نمود (قاسمی ،1384).

1-1خانواده (Lamiaceae)

   نعناع گیاهی است علفی و ساقه این گیاه چهار گوش می باشد از قاعده ساقه آن ها نیز غالبا ساقه های فرعی منشا می گیرد که حالت خزنده در سطح زمین پیدا می کند و یا درون خاک وارد گردیده به صورت ساقه های زیر زمینی در می آیند (زرگری ، 1379).

   تیره نعناع ، شامل حدود 160 جنس و بیش از 3000گونه است که در نقاط مختلف کره زمین پراکنده اند . بیشترین انتشار این تیره در نواحی معتدل کره زمین دیده می شود. (امید بیگی ، 1384) در ایران 49 جنس از تیره نعناع با چند صد گونه در مناطق مختلف پراکنده اند.از جنس های مهم این تیره می توان به نعناع ، آویشن کوهی، اسطوخودوس، اکلیل کوهی (رزماری) ، مرزنجوش ، زوفا و کاکوتی اشاره کرد (مهربان سنگ آتش و همکاران ، 1386).

برای دانلود پایان نامه اینجا کلیک کنید

لینک بالا اشتباه است

برای دانلود متن کامل اینجا کلیک کنید

       

:: بازدید از این مطلب : 104